Black Friday (Kara Cuma) Nedir? Kara Cuma Ne Zaman Olur?

Tüketici davranışlarını etkileyen faktörler arasında yer alan “fiyat“, çoğu zaman en önemli fakör halini almakta ve tüketicilerin bilinç altlarında satın alma davranışını sergilemeye yol açan duyguları tetiklemektedir. İhtiyacınız olsun ya da olmasın genellikle piyasa değerinin çok daha altında bir ürün ya da hizmetle karşılaştığımız zaman satın alma davranışı sergilememizin de en büyük nedeni budur. Hatta yıllar öncesinde TRT’nin haricinde hiçbir kanal izleyemediğimiz dönemlerde Levent Kırca ve Oya Başar’ın sosyal sorumluluk reklamlarında başrol oynadıkları birkaç parodiyi hatırlıyorum. Oya Başar sırf ucuz olduğu için pazardan kamyon lastiği satın alıp eve getiriyor ve kocası (Levent Kırca) şaşkınlık içerisinde kalıyordu. Bundan yaklaşık 25 yıl önce tasarruf etmeyi, har vurup harman savurmamayı anlatan bir reklam filmi şimdilerde gerçek oldu. Peki bunun sebebi ne? Yalnızca fiyat mı? Yoksa başka sebepleri mi var?

Black Friday (Kara Cuma) olarak son yıllarda adından sıkça söz ettiren durum da tam olarak bununla ilgili. Aslında son yıllarda bu kadar çok anılmasının sebebi, medyanın konuyu yakından takip etmesiyle alakalı. Normalde black friday yani Kara Cuma’nın tarihi daha da eskilere dayanıyor. İlk olarak Amerika Birleşik Devletleri‘nin Philadelphia Eyaletinde 1961 yılının Şükran gününden sonraki ilk Cuma gününde uygulanan promosyon modeli, gün içerisinde eyalette trafiği felç ettiği için “Kara Cuma (black Friday)” olarak tarihe geçmiş.

O tarihten itibaren geleneksel olarak her yıl Şükran Gününden hemen sonraki Cuma günü, Kara Cuma olarak isimlendirilmekte ve büyük perakendecilerin ilginç promosyon uygulamalarıyla müşteri çekme yarışı halini almakta. Hatta son birkaç yıldır Kara Cuma günlerinde kampanya yapan perakendecilerde yaşanan traji komik olaylar sosyal medyada fenomen haline geldi bile. Amerika’da ve bazı birkaç Avrupa ülkesinde düzenlenen black friday promosyonları genellikle büyük perakendecilerin gövde gösterilerine sahne oluyor. Target, Walmart, Sears gibi çeşitli ürün satanların yanı sıra, Best Buy gibi elektronik perakendecileri ve Macy’s, Koton gibi giyim mağazalarının %70 – 80’lere varan indirimlerini kaçırmak istemeyen tüketicilerin erken saatlerde mağaza önlerinde kuyruk oluşturmaları ve yağmalama tarzı yapılan alışverişlere artık alıştık sayılır. Günümüzde her ne kadar alım gücü artış gösterse de, Fiyat değişkeni, satın alma kararımızı etkileyen en önemli unsurlardan birisi olarak karşımıza çıkıyor.

Black Friday’in de, kapışmalar ve izdihamlarla, perakendecilerin bazen zararına satışlarıyla süre gelen bu uygulamalarını yadırgasak da, tüketicilerin hala daha indirim ve promosyonlardan etkilendikleri değişmez bir gerçek. İndirimli alışveriş günü olarak tarihe geçen black friday uygulamalarının benzerlerini ülkemiz de de görebiliyoruz. Özellikle bayram ve yılbaşı öncesi büyük indirimlerle tüketicilere “merhaba” diyen perakendeciler, haftanın belli günlerinde belirli markalarda indirime giden giyim mağazaları ve marketler, bu durumun en güzel örneklerini yansıtmakta.

Ülkemizde ABD’de yaşananlar gibi izdihamların henüz daha yaşanmaması büyük bir şans olurken, Türk Tüketici kitlesinin benzer promosyonlara göstereceği tepkinin daha ilginç sonuçlar doğuracağını da eklemeden geçemeyeceğim.

2017 yılı Black Friday 24 Kasım Cuma günü 

Bir önceki yazımız olan Mümkün Olduğu Kadar Çabuk Markalaşın başlıklı makalemizde markalaşma, markalaşma süreci ve markalaşma sürecinde dikkat edilmesi gerekenler hakkında bilgiler verilmektedir.